بی کربنات سدیم (NaHCO3)
بی کربنات سدیم یا جوش شیرین، ترکیبی با فرمول شیمیایی NaHCO3 و نمکی است که انحلال آن سبب آزاد شدن کاتیون سدیم (Na +) و آنیون بیکربنات (HCO3–) می گردد.شکل ظاهری این ماده به صورت بلورهای ریز سفید رنگ می باشد.چشمه های معدنی نیز به طور طبیعی می توانند حاوی این ماده باشند.
از جمله کاربردهای مهم این ماده استفاده در صنایع غذایی به عنوان حجم دهنده ، بافر ، نگهدارنده و غیره است. علاوه بر این از این محصول می توان در کاربردهای شخصی و خانگی نیز بهره فراوانی برد که به چند مورد از آن ها اشاره خواهیم نمود.
بیکینگ پودر، که برای پخت و پز نیز فروخته می شود ، حاوی حدود 30٪ از نمک مذکور و مواد مختلف اسیدی است که با افزودن آب بدون نیاز به اسیدهای اضافی در محیط پخت فعال می شوند. بسیاری از اشکال بیکینگ پودر حاوی این ماده بوده که با فسفات کلسیم اسید ، فسفات آلومینیوم سدیم یا خامه تارتار ترکیب شده است.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
یک ترکیب پودری شکل، سفید رنگ و بدون بو و غیر سمی است و مزه ای قلیایی و تقریبا تلخ دارد. محلول 0.1 مولار آن دارای pH=8.3 بوده و در حالت اشباع pH آن 8-9 می باشد که نشان دهنده خاصیت بازی این ترکیب است. در آب محلول و در اتانول نامحلول است. حلالیت آن در آب در دمای اتاق 3/10 گرم در 100 گرم آب است.
فرمول شیمیایی: NaHCO3
جرم مولی: 84.007 g/mol
چگالی: 2/20 گرم بر مترمکعب
نقطه جوش: شروع به تخریب به سدیم کربنات در دمای 50 درجه سانتیگراد